In dit artikel ga je meer leren over:
- wat een rectus diastasis is.
- welke spieren erbij gemoeid zijn.
- de functie van je spierkorset (core).
- hoe een rectus diastase ontstaat.
- bij wie dit kan ontstaan.
- wat de symptomen zijn.
- hoe je weet of jij een rectus diastase hebt.
- of het voorkomen kan worden.
- of en hoe het verholpen kan worden.
Bij wie ontstaat een rectus diastasus?
Rectus diastase, ook wel diastasis recti genoemd, is een aandoening die vaak voorkomt in de vruchtbare jaren van vrouwen. Zodra een vrouw in verwachting is en de foetus in de baarmoeder groeit, neemt ook de baarmoeder in omvang toe. Door deze groei ontstaat er druk op de omliggende structuren, met name de spieren. Aan de voorzijde van het lichaam bevindt zich de belangrijkste buikspier, genaamd de rectus abdominis, oftewel de rechte buikspier. Deze spier is verdeeld in een linker- en rechterhelft door een dikke strook bindweefsel, genaamd de linea alba. Veel mensen kennen deze spieren als het ‘sixpack’.
De functie van je bekkenbodem, middenrif, buik- en rugspieren.
De rechte buikspieren vormen samen met de andere buikspieren een onderdeel van het spierkorset van je lichaam. Dit spierkorset bestaat uit: de buikspieren, rugspieren, bekkenbodem en het diafragma (middenrif) welke belangrijk is voor de ademhaling. Dit spierkorset bekleedt veel belangrijke functies in het lichaam, waaronder beweging, ademhaling, ondersteuning van de houding en de bescherming van inwendige organen en de ruggengraat. Een sterk spierkorset stabiliseert het lichaam beter, daardoor heb je meer controle over je lichaamsbewegingen. Niet enkel bij workouts waarbij je oefeningen doet zoals bijvoorbeeld een plank, maar ook in het dagelijks leven. Denk maar eens aan het optillen van de boodschappentas of je kindje. Ook dan gebruik je je buikspieren. Een sterk spierkorset zorgt ervoor dat je stabiel en flexibel bent, waardoor je ook minder kans hebt op blessures. Als je een diastase hebt dan werkt je spierkorset, ook wel ‘core’ genoemd, niet optimaal.
Wat is een rectus diastase?
Terwijl de baarmoeder steeds meer groeit rekt de rectus abdominis uit. Een diastasis houdt in dat het weefsel tussen je rechte buikspieren, de linea alba, wordt opgerekt. Mensen spreken vaak over een ‘gat’ in je buik, maar ook al voelt dit wellicht wel zo, in werkelijkheid is dit gelukkig niet het geval. Het oprekken van de buikspieren is nodig, omdat het kindje de ruimte nodig heeft om te groeien. Een diastasis zorgt ervoor dat er extra ruimte ontstaat voor je kindje. Helaas is dit niet te voorkomen. Maar hoe vervelend het ook lijkt, het komt ten goede van de groei van je kindje. Normaliter ontwikkelt een rectus diastase zich in het tweede of derde trimester. In deze periode groeit de foetus het snelst wat de grootste toename kan veroorzaken in de afstand tussen de linker- en rechterhelft van de rechte buikspieren. Na de bevalling is dit weefsel nog wat slapper en houd je een opening tussen de buikspieren. Meestal herstelt dit vanzelf, maar in sommige gevallen niet.
Symptomen van de diastase ontwikkelen zich dus gaandeweg het verloop van de zwangerschap en kunnen dus na de geboorte voortduren. De gescheiden buikspieren zijn op zichzelf niet altijd pijnlijk, maar de effecten van de diastase kunnen de pijn veroorzaken. Indien de ruimte tussen de linker- en rechterhelft van de rechte buikspier te slap of te groot is kan je daar niet voldoende spanning creëren. Dit kan allerlei klachten tot gevolg hebben.
Symptomen.
Wat zijn de mogelijke symptomen van een diastasis rectus?
- Je kan een zichtbare en voelbare (door aanraking) scheiding opmerken van de rechte buikspieren.
- Het gevoel van ‘flubberige’ buikspieren.
- Dysfunctie van de bekkenbodemspieren met plas- of darmproblemen tot gevolgd, zoals bijvoorbeeld incontinentie, lekken, constipatie enzovoorts.
- Pijn in de onderrug, bekken, heup of buik.
- Klachten aan het SI-gewricht.
- Slechte houding.
- Gevoel van zwakte rond het middenrif.
- Pijn bij seks.
- Verstoring van goede ademhaling.
- Problemen tijdens sport of beweging.
Heb ik een rectus diastase?
Er is sprake van een diastase wanneer de ruimte tussen de twee buikhelften meer dan twee vingers wijd is, of wanneer die heel zacht is. De ruimte tussen de buikspieren moet aanvoelen als een trampoline, wanneer je uitademt en erop drukt veren je vingers weer terug omhoog. Je vingers mogen niet te diep naar beneden zakken.
Let wel, in principe spreken we dan dus van een opgerekte linea alba, het weefsel tussen de rechte buikspieren. Pas wanneer er wel een breuk of scheur ontstaat spreken we van een buikwandbreuk of buikhernia.
Breedte versus spanning.
Hierboven heb ik het gehad over de symptomen van de diastase waarin ik eveneens benoemde dat je een diastase hebt wanneer de ruimte tussen de twee buikhelften meer dan twee vingers wijd is of wanneer die heel zacht is. Belangrijk om te weten is dat de breedte van de diastase minder van belang is dan de diepte van de diastase. De nadruk wordt veelal gelegd op hoeveel vingers de diastase wijd is en hoe we die afstand verkleinen. Maar hoe meer spanning jij kan genereren tussen je buikhelften, hoe minder diep je diastase zal zijn. Dit heeft tot gevolgd dat het bindweefsel (de linea alba) tussen de buikhelften de belasting, van je bewegingen, dan beter kan opvangen. Zo worden je interne organen beter ondersteunt.
Kan je een rectus diastase voorkomen?
Zoals gezegd kan een rectus diastase niet voorkomen worden, aangezien het geen aandoening is maar een natuurlijk gevolg van een zwangerschap. Er zijn echter verschillende factoren van invloed die een vrouw meer ontvankelijk kunnen maken om dit te ontwikkelen. Factoren die hier invloed op kunnen hebben zijn bijvoorbeeld de leeftijd van de zwangere, een eventuele meerlingzwangerschap, het hebben van veel zwangerschappen enzovoorts. Onderzoek heeft wel aangetoond dat een stabilisatieprogramma voor de kern- en bekkenbodemspieren effectief is om het functioneren tijdens en na de zwangerschap te bevorderen. Door middel van veilige en effectieve oefeningen tijdens de zwangerschap, onder begeleiding van een specialist, kunnen vrouwen hun ervaring tijdens de zwangerschap, de bevalling en na de zwangerschap verbeteren.
Wanneer er bij het ontstaan van problemen (en het liefst daarvoor, preventief) tijdig de juiste begeleiding is, des te sneller de vrouwen minder pijn ervaren en beter functioneren.
Is een rectus diastase te verhelpen?
Zeker! Maar er is geen eenduidige oplossing, want iedereen is anders en dus kan ook onder andere het soort diastase en de ernst hiervan onderling verschillen. Er zijn verschillende oefeningen om het te verhelpen: oefeningen om de bekkenbodemspieren te versterken, de dwarse buikspieren te verstevigen, oefeningen voor een betere ademhaling enz. Internet staat bomvol waardevolle tips en oefeningen, maar om veilig te bewegen raad ik aan om advies in te winnen bij een specialist.
Meestal kunnen de juiste oefeningen, maar vooral ook geduld en tijd, de rectus diastase herstellen, maar helaas is dit niet altijd het geval. In sommige gevallen is er zoveel schade ontstaan aan het bindweefsel (linea alba) dat een operatie noodzakelijk is. Een bekkenfysiotherapeut kan dit vaststellen en kan je doorverwijzen naar een specialist.
